VAN AFVAL NAAR ISOLATIE:

Hoe Insus de cirkel sluit in de bouw

Productieafval, snijresten van de bouwplaats, oude isolatieplaten na 40 jaar gebruik – allemaal 'afval' dat normaal gesproken op de stortplaats belandt. Maar wat als juist dit materiaal een grondstof vormt voor nieuwe, hoogwaardige isolatie? Bij Insus in Duiven is dit geen toekomstvisie, maar al dagelijkse praktijk. De naam zegt het al: Insus staat voor Sustainable Insulation. "Maar wat is nu eigenlijk duurzaam? Dat is natuurlijk een heel breed begrip en wij hebben het ingevuld met circulariteit," vertelt Peter Hoekman, directielid bij Insus. "Het sluiten van de cirkel, het terugbrengen van de materialen in hun oorspronkelijke vorm."

Door grondstof gedreven:

EEN PROBLEEM WORDT EEN KANS

Het verhaal van Insus begint in 2013 met een overschot. "De oprichters zagen vanuit twee industriële takken een hele bult met PU-hardschuim restmateriaal op zich afkomen," legt Hoekman uit. "Enerzijds afkomstig van de asbestsanering van stallen, waar ook die isolatieplaten onder zaten, en anderzijds van de productie en verwerking van metalen sandwichpanelen."

Wat anderen zagen als 'troep', herkenden de oprichters als waardevol isolatiemateriaal – alleen niet meer in bruikbare vorm. De vraag werd: hoe kunnen we dit opnieuw inzetten en écht circulair maken? Zo ontstond een uniek bedrijf dat 'door grondstof gedreven' werkt: eerst kijken welk materiaal er beschikbaar is, dan bepalen wat je ermee kunt maken.

"Onze missie is om het PU-hardschuimmateriaal ook weer als PU-hardschuim in te zetten," zegt Hoekman. "Met als stip op de horizon: een isolatieplaat die volledig bestaat uit herwonnen grondstoffen."

Beluister nu de podcast!

Of bekijk de podcasttrailer via Youtube

EEN UNIEK RECYCLEPROCES IN VIER STAPPEN

Het recyclingproces dat Insus heeft ontwikkeld, heeft jaren geduurd en kent vier unieke kenmerken. Ten eerste is het een gesloten systeem waarin geen drijfgassen vrijkomen. "Op het moment dat wij gaan recyclen, komen er geen drijfgassen - die standaard in isolatiemateriaal zitten - in de openlucht vrij," benadrukt Hoekman.

Ten tweede komen de staal- en aluminiumresten er nagenoeg schoon uit, zonder schuimresten, zodat ook die reststromen goed hergebruikt kunnen worden. Het derde punt is dat het PU-materiaal dat overblijft, deels direct opnieuw wordt gebruikt en deels wordt omgezet. Tot slot worden verontreinigingen zoals papier, rubber en glas automatisch uit het scheidingssysteem gehaald.

Insus verwerkt drie verschillende stromen restmateriaal:

Post-production materiaal ontstaat in fabrieken en is logistiek het makkelijkst te verwerken omdat het op één plek ontstaat en relatief schoon is.

Post-installation materiaal betreft snijresten van bouwplaatsen. "Dan zie je dat dat vaak logistiek een uitdaging is. Hoe krijg je het bij elkaar?" aldus Hoekman. "En ook qua milieubelasting proberen we natuurlijk de transportbewegingen zoveel mogelijk te beperken." Bovendien treedt er op bouwplaatsen sneller vervuiling op door zand, stof of per ongeluk bijgemengd ander materiaal.

End-of-life materiaal is 30 tot 40 jaar oud isolatiemateriaal dat vervangen wordt. "Dan ontstaat er natuurlijk vervuiling door stof, of door beschadiging, of wat dan ook, of door roest en dergelijke," legt Hoekman uit. Bovendien zitten er vaak andere drijfgassen in die vroeger toegestaan waren, maar nu niet meer.

Het complete plaatje:

VAN INZAMELING TOT NIEUW PRODUCT

Het proces start met tracering. "We traceren in eerste instantie wat voor materiaal het is. Want wat je erin stopt, komt er vroeg of laat ook weer uit." Bij productieafval is dit relatief eenvoudig via contact met fabrikanten. Maar bij end-of-life materiaal is het lastiger: "Gelukkig hebben wij in ons laboratorium allerlei analyseapparatuur waarmee we dan kunnen bepalen wat het voor materiaal is en welke drijfgassen erin zitten."

Na aanvoer in containers volgt het sorteren in verschillende stortvakken om batches bij elkaar te houden. Vervolgens wordt daadwerkelijk gerecycled en worden de stromen uit elkaar getrokken. Na het sorteren wordt de kwaliteit bepaald en een herbestemming vastgesteld – voor gebruik binnen Insus of terug naar toeleveranciers.

Harry van Dam van Insus legt het recycleproces praktisch uit: "Bij ons gaat het materiaal eerst de weegbrug op, wordt het ingewogen, daarna wordt het gestort bij ons in de storthal. Daarna gaat het bij ons met een kraan, die elektrisch is, een gesloten proces in. In dat gesloten proces vangen wij de drijfgassen op."

Schaalbaar maken:

VAN IDEE NAAR WERKENDE PRAKTIJK

Veel duurzame initiatieven stranden in de praktijk. Hoe zorgt Insus ervoor dat hun aanpak écht werkt? "Voordat je begint moet je goed weten waar je aan begint," stelt Hoekman. "Je moet weten hoe je toekomstige afzetmarkt denkt en werkt. En dat je daarop aan kunt sluiten."

Daarnaast moet het economisch haalbaar blijven. "Iedereen vindt duurzaamheid belangrijk, tot het duurder blijkt te zijn. Dan begint die wagen vaak wat langzamer te rijden."

De derde succesfactor? Gewoon beginnen “Wij zijn ook gewoon begonnen. ’’Hier is nuchter Hollands ondernemerschap voor nodig. We proberen aan te sluiten op wat er in de markt speelt en passen ons aan waar nodig.’’

WAT MERKT DE VERWERKER?

Voor de eindverwerker is een Insus-isolatieplaat gelijk aan een reguliere plaat – de verwerking blijft hetzelfde. Het verschil zit in de service en het complete plaatje dat Insus biedt.

"We werken aan groen gemak," zegt Hoekman. " De verwerker kan snijresten en verpakkingsmateriaal verzamelen in een meegeleverde recyclebare zak. En wat hij weer in kan leveren bij zijn leverancier. Wij halen dat materiaal weer op en verwerken dat hier in Duiven."

Bart-Jan van Sommeren, rayonmanager bij Insus, benadrukt het maatwerk: "Soms vraagt een project om specifieke afmetingen of bewerkingen. Daarvoor gaan we nog een stap verder door het op maat aan te leveren. Zo voorkomen we afval op de bouwplaats en besparen we tijd in de verwerking."

Het gouden ei:

UNIEK IN DE MARKT

Insus noemt hun unieke aanpak 'het gouden ei'. "Wij zijn door grondstof gedreven," legt Hoekman uit. "We zagen een bult met PU-restmateriaal en daar moesten we iets mee. Dat was ons uitgangspunt. En wij zijn de eerste die op grote industriële schaal deze recycling zijn begonnen."

Cruciaal is dat Insus recycling en productie combineert: "Recycling op zich is niet rendabel. Nog niet, helaas. Dus je moet ook een systeem hebben of een methode hebben om dat materiaal weer te kunnen verwerken. En dat hebben we bij elkaar gebracht in de fabriek, twee divisies: een recyclingdivisie en een isolatieplaten divisie."

Gouden tip:

KIES BEWUST

Hoekman sluit af met een praktische boodschap: "Kijk, circulariteit is geen feestje van de politiek of leveranciers. Het gaat ons allemaal aan. We moeten het samen doen."

Zijn advies? Begin klein, maar ga wel door. "Je hoeft niet gelijk je hele bedrijfsstrategie op de kop te gooien of alles te veranderen. Je hoeft de wereld ook niet in je eentje te veranderen. Maar als iedereen een stapje zet, gaan we samen vooruit."